საქართველოში ყოველი მეხუთე ბავშვი აბსოლუტურ სიღარიბეშია

საქართველოში ყოველი მეხუთე ბავშვი აბსოლუტურ სიღარიბეშია – ამის შესახებ „ბიზნესპრესნიუსთან“ გაეროს ბავშვთა ფონდის სოციალური პროგრამის ხელმძღვანელმა ქეთი მელიქიძემ განაცხადა. მისი თქმით, ბოლო 5 წლის განმავლობაში ფიქსირდება აბსოლუტურ სიღარიბეში მყოფი ბავშვების რაოდენობის შემცირება, თუმცა, ეს შედეგი საკმარისი არ არის.

ბოლო მონაცემებით, საქართველოში აბსოლუტურ სიღარიბეში მყოფი ბავშვების რაოდენობა 20%-ს შეადგენს, მთლიანი მოსახლეობის კი 16%-ს. მელიქიძის თქმით, მონაცემები აჩვენებს, რომ „საქართველოში ბავშვები საზოგადოების ყველაზე ღარიბი ფენაა“.

„გასული 5 წლის მონაცემების მიხედვით, ბავშვთა სიღარიბე წლიდან წლამდე მცირდება. ბოლო მონაცემით, რომელიც არის 2023 წლის (2024 წლის არ გვაქვს ჯერ), ბავშვთა სიღარიბემ 20% შეადგინა, ეს კი მაშინ, როცა მოსახლეობის სიღარიბე იყო 16%. მიუხედავად იმისა, რომ კლების ფენომენი არსებობს, სიღარიბეში გაზრდილი ყოველი მე-5 ბავშვი სახარბიელო მაჩვენებელი სულაც არ არის“, – განმარტავს მელიქიძე.

მიუხედავად იმისა, რომ მცირდება აბსოლუტური სიღარიბე, ბოლო 5 წლის განმავლობაში ზრდის ტენდენციით ხასიათდება საარსებო შემწეობის მიმღებ ბავშვთა რაოდენობა. ქეთი მელიქიძე მონაცემებს შორის სხვაობას ხსნის იმით, რომ ბოლო პერიოდში გაიზარდა სოციალური ქულების ზედა ზღვარი, რომლის მიხედვითაც, ბავშვებს სოციალური დახმარება ენიშნებათ. მაგალითად, წინა წლებში ქულათა მაქსიმალური ზღვარი 75 ათასი იყო, მოგვიანებით ზღვარი 100 ათასამდე გაიზარდა, ახლა კი 120 ათასს შეადგენს.

„Unicef-ი წლების განმავლობაში ტექნიკურ დახმარებას უწევს საქართველოს მთავრობას და ცდილობს შესთავაზოს სხვადასხვა დახმარების პროგრამის დიზაინი, რაც ბავშვს სოციალური დაცვის სისტემის ყურადღების ცენტრში მოაქცევს. ამის ერთ-ერთი შედეგი არის ის, რომ სიღარიბის მიზნობრივი დახმარების ფარგლებში, 2015 წლიდან გაჩნდა დანამატი თითო ბავშვზე თვიური ფინანსური დახმარება, ამჟამად მოცულობა 200-ლარს შეადგენს.

ჩვენ გავაკეთე ანალიზი – დახმარების მიმღები ბავშვების მშობლებს ვეკითხებოდით, რაში იყენებდნენ ამ ფულს და რამდენად მნიშვნელოვანი არის ეს მათთვის. მიუხედავად იმისა, რომ ეს არ არის დიდი თანხა, სტაბილურად შესული ფინანსები ოჯახში ყველა მშობლის მიერ აღქმული იყო დადებითად, ზოგისთვის ეს იყო პრევენცია, რომ საზღვარგარეთ არ წასულიყო სამუშაოდ, ზოგისთვის კი შეღავათი ქირის გადასახადზე“, – აღნიშნავს მელიქიძე.

„საქართველოში ბავშვების 38% განვითარებისთვის საჭირო მატერიალურ და სოციალურ დანაკლისს განიცდის“

გარდა აბსოლუტური სიღარიბისა, ბავშვთა სიღარიბე ითვლება მრავალგანზომილებიანი მიდგომითაც. ეს მეთოდი ადგენს იმ ძირითად საჭიროებებს, რაც აუცილებელია ბავშვის განვითარებისთვის, შემდეგ კი კონკრეტული კრიტერიუმების მიხედვით ადგენს ბავშვთა სიღარიბის დონეს ქვეყანაში. მელიქიძე აღნიშნავს, რომ მსგავსი კვლევა საქართველოში Unicef-მა საქსტატთან ერთად ჩაატარა 2023 წელს. პროცესში დადგინდა 16 კრიტერიუმი, რომლის მიხედვითაც ხდებოდა მონაცემების ანალიზი, მათ შორის იყო მაგალითად, შემდეგი კომპონენტები: აქვს თუ არა ბავშვს წვდომა ასაკის შესაფერის წიგნზე, აქვს თუ არა საშუალება და დრო ბავშვებთან გართობის, აქვს თუ არა საკმარისი ცილოვანი, ნახშირწყლებითა და ვიტამინებით სავსე საკვები, აქვს თუ არა ასაკის შესაფერისი სათამაშო და ა.შ.

მელიქიძის თქმით, სიღარიბის მრავალგანზომილებიანმა კვლევამ აჩვენა, რომ საქართველოში ბავშვების 38% განვითარებისთვის საჭირო მატერიალურ და სოციალურ დანაკლისს განიცდის. ეს მაჩვენებელი გაცილებით ახლოს არის იმ ბავშვთა რაოდენობასთან, რომლებიც საარსებო შემწეობას იღებენ (დაახლოებით 33%), ვიდრე აბსოლუტურ სიღარიბეში მყოფ ბავშვთა რიცხვთან (20%).

„ანალიზმა აჩვენა, რომ რომ საქართველოში ბავშვების 38% არიან მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე. შემდეგ ამ ჯგუფშივე არსებული უთანასწორობის შესახებაც ჩავატარეთ ანალიზი. მონაცემებმა აჩვენა, რომ სოფლად უფრო მაღალია ბავშვთა სიღარიბე, ვიდრე ქალაქად. ასევე, აღმოჩნდა რომ, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვებისთვის ეს პროცენტი 70%-ს აღწევს, წარმოიდგინეთ როგორი კრიტიკული მდგომარეობაა, რომ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვების 70%-ს არ აქვს მინიმალური მატერიალური და სოციალური უზრუნველყოფა“, – დასძინა ქეთი მელიქიძემ.

გაეროს ბავშვთა ფონდის სოციალური პროგრამის ხელმძღვანელმა ყურადღება გაამახვილა იმ პრობლემებზე, რასაც ბავშვობაში სიღარიბე გამოვლილი ადამიანი ზრდასრულობაში აწყდება.

„სიღარიბეს, რომელსაც ბავშვობაში აწყდება ადამიანი, აქვს გრძელვადიანი ზემოქმედება. ძალიან ხშირად მიყვება ბავშვს ახალგაზრდობასა და ზრდასრულობაში და საკმაოდ დიდ დაღს ასმევს მას. ამის მიზეზია ის, რომ როდესაც ადრეულ ასაკში ბავშვი სიღარიბეშია (რომელიც ბავშვის განვითარებისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანია) არ ხდება ყველა იმ რესურსის მობილიზება ბავშვის გარშემო, რომელიც მისი განვითარებისთვის არის მნიშვნელოვანი. ამ დროს ბავშვს მაგალითად შესაძლოა, არ ჰქონდეს სრულფასოვანი კვება, ემოციური და ფიზიკური განვითარებისთვის ხელშემწყობი გარემო, ხელმისაწვდომობა ხარისხიან განათლებაზე და ზოგადად ასეთი ბავშვის ფსიქო-ემოციური, ინტელექტუალური და ფიზიკური განვითარებისთვის ძალიან ბევრი რისკი იქმნება. როდესაც ასეთი საწყისი ეტაპით ბავშვი შეაბიჯებს ახალგაზრდობაში, მსოფლიო გამოცდილება აჩვენებს, რომ ძალიან დიდია რისკი, ეს ახალგაზრდა იყოს არა დოვლათის შემქმნელი და აქტიური მონაწილე ქვეყნის და საზოგადოების ეკონომიკურ ცხოვრებაში, არამედ პირიქით ეკიდება სოციალური დაცვის სისტემას და დამატებით წნეხს ქმნის“, – აღნიშნავს ქეთი მელიქიძე.

„გაცილებით უფრო ძნელია ოჯახი ამოიყვანო სიღარიბიდან, ვიდრე არ დაუშვა ოჯახის ჩავარდნა სიღარიბეში“

რაც შეეხება გამოსავალს, განაგრძეთ კითხვა